Vroeger ging ik met mijn ouders regelmatig naar de Waarbeek. Een beetje een ouderwets, maar erg leuk pretpark aan de rand van Hengelo. De attracties waren niet spectaculair, maar ik herinner mij nog goed dat ik heel veel lol had bij de lachspiegels, alles wat maar een beetje anders was aan mij, werd flink uitvergroot. Wat heb ik om mijzelf moeten lachen…
Toen ik 20 jaar geleden een ontmoeting had met onze (toen nog) Kroonprins, vroeg hij mij wat ik voor werk deed. Ik vertelde hem dat ik in ons familiebedrijf werkte, aangestuurd door een nadrukkelijk aanwezige vader. Hij moest hard lachen en vertelde dat hij in hetzelfde schuitje zat: ook hij werkte in een zeer traditionele familieonderneming maar dan met een behoorlijk veeleisende en uitgesproken moeder: hij kon er de humor wel van inzien!
Om maar gelijk met de deur in huis te vallen: ik hou van mensen met een gezonde dosis zelfspot; mensen die om zichzelf kunnen lachen omdat ze hun eigen eigenaardigheden of hun eigen situatie kennen en deze niet alleen accepteren maar er ook nog om kunnen lachen. Bij mij hebben ze een streepje voor.
Vaak krijg ik de indruk dat bestuurders en directeuren denken dat ze, wanneer ze om zichzelf lachen, niet serieus genomen zullen worden. Immers, vaak overheerst nog het idee dat het niet in de haak is om je zwakke kanten te laten zien, laat staan om daar ook nog eens grappen over te maken.
Voor mij werkt het omgekeerd: mensen die zichzelf té serieus nemen, lijken soms het contact met de echte wereld enigszins kwijt te zijn waardoor hun geloofwaardigheid eerder af- dan toeneemt. Aan de andere kant worden mensen die overal een grap van maken ook daadwerkelijk niet serieus genomen. Immers, als je jezelf niet serieus neemt, waarom zouden anderen dat dan wel doen? Het is een lastig evenwicht.
Hoewel ik er geen onderzoek naar gedaan heb, zie ik leiders die beide in huis hebben meer een meer floreren. Organisaties die hun medewerkers en dus ook hun bestuurders stimuleren om te reflecteren op het eigen functioneren zijn wat mij betreft al een heel eind, nóg mooier is het als die zelfreflectie ook leidt tot een helder beeld van je talenten én je eigen struikelpunten en je je er senang bij voelt om deze te delen met anderen.
Daar waar we ons aan anderen verbinden, of het nu thuis is, bij de sportvereniging of in je werk, is die verbinding het krachtigst als je je kunt verbinden aan ‘de hele ander”. Dus inclusief alle mooie en leuke dingen, maar ook met iemands eigenaardigheden en mogelijk zelfs schaduwkanten. Een minister die van flipperen houdt, wint al snel de sympathie. Een CEO die in zijn vrije tijd een zwak heeft voor smartlappen en daar ook zelf om kan lachten, wint wat mij betreft in aanzien. Een manager die van zichzelf weet dat ‘ie slordig is en daar ook niet moeilijk over doet en zelf om kan lachen, wint vertrouwen.
Wanneer leiders om zichzelf kunnen lachen, dan heeft dat ook op anderen in de organisatie effect. Een leider met zelfspot gaat voorop in zelfonderzoek en geeft daarmee impliciet toestemming om niet alleen op het eigen functioneren te reflecteren, maar ook om er om te lachen en er aan te werken. Ontwikkelpunten worden daarmee bespreekbaar en krijgen wellicht minder lading.
Zelf ga ik maar weer eens naar de Waarbeek denk ik; eens kijken wat er nu weer uitvergroot wordt!